مســــــــــــــــافر بهشــت

                                                    ببینید و بگویید صفحه ی 27:                                        صفحه:6

1 ـ آیا بین دو گروه تصاویر الف و ب شباهتی می بینید؟ ج) بله ، انسان با الگوگیری از مصادیق موجود در طبیعت ، در زمان حمله یا دفاع خود را با طبیعت همرنگ و هماهنگ می سازد. حیوان هم در مقابله با خطر خودرا با طبیعت همرنگ می کند.

2 ـ تفاوت های دو گروه تصاویر در چیست ؟ کلمه ی کوتاه و مناسب برای آن بنویسید.      ج) در بعضی تصاویر انسان ابزارهای نظامی و جنگی را همرنگ محیط می کند و در بعضی دیگر ، انسان یا حیوان ،خود را باطبیعت همرنگ می کند و پنهان می شود . این دو به ترتیب استتار و اختفا نام دارند.

استتار را تعریف کنید:

استتار یعنی پوشش دادن ، هم شکل کردن ، پنهان کردن و فریب دادن به دشمن ، که به 2شیوه ی طبیعی و مصنوعی صورت می گیرد. در استتار ، دخل و تصرف صورت می گیرد ، یعنی در رنگ لباس، صورت و ابزار تغییری صورت می گیرد تا همرنگ و هماهنگ با محیط شده و باعث پنهان شدن و سالم ماندن در برابر تهدیدات دشمن شود.

  استتار طبیعی: استفاده از لباس های همرنگ محیط در فصول مختلف، مانند: در جنگل ،لباس زیتونی. در منطقه کویری، لباس خاکی رنگ و در شرایط برفی ،لباس سفید می تواند استتار افراد شود و آنان را از دید دشمنان مصون نگه دارد . برای استتار ابزار ، می توان از امکانات طبیعی استفاده کرد . مثلاً: رنگ کردن ادوات یا استفاده از شاخ و برگ ها( برای فریب دادن دشمن).

    استتار مصنوعی: مانند گل آلود کردن یا دود اندود کردن سلاح، دست و صورت، کلاهخود، قمقمه،کمربندو هر شئ برّاق. باید توجه کرد که این نوع استتار ،افراد را در برابر دشمن حفاظت نمی کند . این استتار ، استفاده از طبیعت ، محیط و شرایط موجود برای رسیدن به هدف است.

اختفا را تعریف کنید:

     از افراد در برابر تیر دشمن حفاظت نمی شود بلکه هدف ، مخفی شدن از دید دشمن است و به صورت طبیعی از بوته ها ، علفهای بلند ، درختان و دیگر عوارض مثل : درّه یا شیب و صخره ها استفاده می شود. در بعضی شرایط برای اختفا به صورت مصنوعی ، لباس سربازان را همرنگ محیط می کنند یا از تور برگ برگی به اشکال فصول مختلف استفاده می کنند و تور علفی را روی ابزار می کشند.

مزایای استفاده از این شیوه ی دفاعی چیست؟

    این شیوه ی دفاعی در جنگ های مختلف ، شهری ، مرزی، دریایی  زمینی بسیار مؤثرند و حتی در برابر انواع خطرات طبیعی نیز، دفاعی مناسب و مفید به شمار می روند.

پرسش های صفحه ی 28

1 ـ چرا شیء مذکور هنگام عبور از پاسگاه مرزی کشف نشد؟

 ممکن است که:   الف) فقط بازرسی بدنی انجام گرفته باشد و بار و وسیله ، بازرسی نشده باشد.

 ب) هنگام بازرسی ،وسیله نقلیه به دقت بازرسی نشده باشد.

ج) بازرسان به علت نداشتن دستگاه الکترونیکی یا خرابی آن نتوانسته باشند شیء مشکوک را کشف کنند.

2 ـ اگر در فرودگاه بازرسی الکترونیکی انجام نمی گرفت چه اتفاقی می افتاد؟                                            وسیله مشکوک به محل سکونت یا محل کار جوان انتقال پیدا می کرد وموجب تخریب یا خسارت جبران ناپذیری می شد.

3 ـ اگر شیء مشکوک کشف نمی شد چه اتفاقی می افتاد؟

 ـ اگر جزء مواد مخدر یا روان گردان و موادی از این قبیل بود ، می توانست به اختلال روانی یا بی هویتی جوانان ختم شود.

ـ اگر جزء بسته های انفجاری و خطرساز بود ،در اختیار دیگران قرار می گرفت و جان افراد زیادی را به خطر می انداخت.

4 ـ اگر بار مسافران و وسائل نقلیه بازرسی نشوند چه وقایعی پیش می آید؟

الف) به وجود آمدن ناامنی .     ب) به خطر افتادن جان،مال،قانون و حقوق فرد یا جامعه.       ج) به وجود آمدن روحیه خلافکاری،بزه کاری و خلاف مقررات و قوانین.      د) استفاده از هرگونه وسایل وکالایی که زیان فردی و اجتماعی دارد.

                                                       پرسش های صفحه 31  

1 ــ چرا در جنگ ها به جای سلاح جنگی از سلاح های شیمیایی استفاده می کنند؟

الف: ایجاد رعب و وحشت در بین افراد جامعه         ب: به کار گیری تمام افراد و امکانات برای مداوای مجروحان

پ: تلفات زیاد و سنگین                ت: کاهش خسارت فیزیکی

2 ــ خسارت کدام یک از حالات سلاح شیمیایی (جامد،مایع، گاز) بیشتر است؟ چرا؟

حالت گاز ، چون حجم زیادی را در بر می گیرد، زود بر حسم اثر می کند ، قابل رؤیت نیست و زود پخش می شود.

3 ــ   الف) راههای نفوذ سلاح شیمیایی به بدن کدامند؟     جواب: بینی،چشم،دهان،پوست و دستگاه تنفسی.

        ب) سلاح شیمیایی از نوع گاز را چگونه شناسایی می کنید؟ 

                              جواب: از طریق حس بویایی که ابتدایی ترین ئ مهم ترین راه برای شناسایی گاز است.

        پ) آیا همه ی سلاح های شیمیایی به یک قسمت از بدن جراحت ایجاد می کنند؟

                جواب:خیر ، اثرات هر یک از آن ها متفاوت است.

 ت ) اقدامات عمومی اولیه را که افراد هنگام روبرو شدن با حملات شیمیایی برای حفظ جان خود می توانند انجام دهند بیان کنید.

  جواب: خارج شدن از فضاهای سرپوشیده، رفتن به بلندی، خیس کردن پارچه و گذاشتن آن در جلوی دهان و بینی، کسب آگاهی های لازم در مورد راههای مقابله با سلاح شیمیایی ، آگاهی از محل استقرار نیروهای امدادی، استفاده از ماسک و مراجعه به مراکز درمانی.

پرسش صفحه 34

به نظر شما با چه کارهایی می توان دشمن را فریب داد؟

 جواب : 1 ــ ساخت ماکت هایی از تجهیزات نظامی (هواپیما،تانک ،نفربر و...) و قرار دادن آن ها در مکان های مختلف

 2 ــ جا به جا کردن تجهیزات نظامی و نفرات به منظور سر در گم کردن دشمن.

3 ــ سوق دادن حملات دشمن به سوی هدف های کاذب به منظور اتلاف توان رزمی آن ها.

4 ــ پخش شایعه به منظور انحراف برنامه های دشمن.

5 ــ نمایش قدرت نیروهای خودی برای انحراف دقت و توجه دشمن از هدف اصلی.

6 ــ استفاده از خودروهای فریبنده به قصد گمراه کردن دشمن از تعداد نیروهای خودی و خودروهای واقعی.

تعریف تکمیلی از استتار، اختفا و فریب

استتار و اختفا ، فن و هنری است که با استفاده از وسایل طبیعی یا مصنوعی ، امکان کشف و شناسایی نیروها ، تجهیزات و تأسیسات نظامی و غیر نظامی را از دیده بانی ، تجسس و عکس برداری دشمن کاهش داده و آن ها را حفاظت می نماید

مفهوم کلی : استتار هم رنگ و هم شکل کردن تأسیسات، تجهیزات و نیروها با محیط اطراف می باشد و اختفا عملی است که باعث حفاظت نیروهای خودی در برابر دید دشمن می شود.

  هم چنین هر نوع اقدام حیله گرانه که موجب گمراهی و غفلت دشمن در نیل به اطلاعات صحیح از امکانات و توان کمّی و کیفی نیروهای خودی می شود در بخش فریب جای می گیرد.

اهمیّــت دفاع غیر عـــامل

1 ــ باعث زنده ماندن و حفظ نیروهای انسانی که با ارزش ترین سرمایه ی یک کشورند می شود.

2 ــ موجب صرفه جویی فراوان اقتصادی از طریق حفظ تجهیزات نظامی و غیر نظامی می گردد.

3 ــ باعث ایجاد تأثیرات مثبت روحی و روانی در شهروندان و رزمندگان می شود.

4 ــ در مقام مقایسه ی سه عنصر : تهاجم،دفاع عامل و دفاع غیر عامل. هزینه کمتری دارد و صلح دوستانه است.

5 ــ ساده است و با سیاست خودکفایی و استقلال کشور هماهنگی و تناسب بیشتری دارد.

پرسش های صفحه 36

1ــ انواع پشتیبانی مورد نیاز در زمان جنگ را بر شمرید.

 حمایت امدادی ، حمایت رزمی، کمک نقدی و غیرنقدی،حمایت تجهیزات،حمایت روانی،حمایت انسانی و تبلیغاتی.

2 ــ پایگاه های مردمی را که برای حمایت و پشتیبانی از رزمندگان در شهرها و روستاها در زمان جنگ فعالیت داشتند نام ببرید.

  مساجد و حسینیه ها، جمعیت هلال احمر ،پایگاه های بسیج و شوراهای محلی.

3ــ اگر جنگی اتفاق بیفتد، شما به عنوان یک دانش آموز چه کاری انجام می دهید؟

* آماده نمودن خود و اطرافیان برای دفاع از کشور.

* مشارکت در کمک های نقدی و غیر نقدی به سازمان ها و نهادهای مربوط.

* صرفه جویی در اموری که به دفاع از کشور کمک می کند.

*عضویت در بسیج و گذراندن دوره های آموزش نظامی.

* در صورت نیاز و داشتن توانایی های لازم ،ثبت نام و حضور در مناطق جنگی.

4 ــ در پشتیبانی جمعی رعایت چه نکاتی ضروری است؟

الف ــ تقسیم مسئولیت و وظایف.          ب ــ برنامه ریزی.         پ ــ تهیه چک لیست وسایل مورد نیاز.

ت ــ دادن اطلاعات صحیح.         ث ــ کنترل و نظارت.      ج ــ جلوگیری از خروج سرمایه از کشور.

بخش دوم

دفاع غیر نظامی

سیـــــــل و زلـــــــزله

پرسش های صفحه 40

1 ــ در باره ی نقشه ی خطر لرزه ای چه نظری دارید؟

  پاسخ: بیشتر مناطق ایران زلزله خیز است. ایران بر روی کمربند لرزه ای آلپ،هیمالیا قرار دارد. قرمز پررنگ ،نشان خطر خیلی زیاد . قرمزخطر زیاد ، قرمز کم رنگ خطر و سفید نشان خطر کم است.

2 ــ آیا می توانید چند زلزله ی بزرگ را نام ببرید؟

رودبار و منجیل(گیلان) در خرداد 69ــ آوج قزوین در تیر 81 ــ طبس (خراسان و یزد فعلی) شهریور 57 ــ بویین زهرا (قزوین) شهریور 41 ــ اَردکول (قائن و بیرجند) اردیبهشت 76 ــ بم (کرمان) دی 82

صفحه 41و 42

از اخبار و تصاویر صفحه 41 چه پیامی دریافت می کنید؟

پاسخ: کسب آگاهی از نحوه ی وقـــوع زلزله ــ کسب آگاهی از میزان استحکام ساختمان ها ــ کسب آمادگی مقدماتی از اقدام های عملی در زمان وقوع زلزله .

آیا کسب آمادگی بیشتر برای رویارویی با زلزله ضروری است؟

پاسخ : بله ، ما به چند علت برای مقابله با زلزله باید آماده باشیم: 1ـ کاهش تلفات ناشی از زلزله وحفظ سلامت خود و دیگران.2ـ کاهش خسارات ناشی از زلزله و حفظ سرمایه های شخصی و ملی. 3ـ بازگشت سریع به حالت اولیه پس از وقوع زلزله.

آن چه از تصاویر صفحه 42 در مورد رعایت نکات ایمنی برای مقابله با زلزله به ذهنتان می رسد بنویسید.

پاسخ: مقاوم ساختن ساختمان ها و سازه ها و رعایت اصول مهندسی ــ محکم کردن و ایمنی وسایل داخل ساختمان ها ــ آموزش و افزایش آگاهی و آمادگی در برابر زلزله.

فعالیت تکمیلی

شما دانش آموزان در آموزش دوستان،خانواده و جامعه برای مقابله با زلزله ،چه نقشی می توانید داشته باشید؟

پاسخ: 1ـ باید در مورد مقاومت ساختمان و اهمیت حفظ جان خود و خانواده با والدین صحبت کنیم. 2ـ مطالبی که در این کتاب می آموزید با دوستان و خانواده مطرح کنید و به آنها آموزش دهید. 3ـ مطالب آموخته شده را در خانه تمرین نمایید.

خــــــــــــود آزمــــــــــــایی ص:42

1 ــ نقشه ی خطر لرزه ای ایران را با نقشه ی تقسیمات جغرافیایی انطباق دهید و ده شهر کشورمان را که در منطقه ای با خطر لرزه ای (قرمز پررنگ و قرمز) قرار دارند، پیدا کنید.                                                                                              پاسخ : تهران،کاشان،کرمان،قزوین،رشت،اردبیل،نیشابور سبزوار،قائن،بیرجند،بندرعباس.

2 ــ محیط زندگی خود را بررسی کنید و با تهیه یک گزارش ، میزان آمادگی خانواده تان را در برابر زلزله بسنجید.

توضیح: در این گزارش سه نکته شامل(الف)ساختمان مقاوم،(ب) محکم و ایمن بودن وسایل داخل ساختمان،(پ) آگاهی و آمادگی اعضای خانواده در مورد آمادگی در برابر زلزله بررسی شود.

3 ــ دو مورد از نقش های دانش آموزان برای مقابله با زلزله را تشریح کنید.

پاسخ :   الف)تمرین مطالب آموزشی در خانه         ب) آموزش مطالب به دوستان و خانواده

4 ــ شهر ایمن چگونه شهری است؟

پاسخ: شهری است که در آن ساختمان ها، پل ها،راهها،وسیستم های خدماتی آب رسانی،برق و گاز طبق اصول و مقررات صحیح ساخت و ساز بنا شده باشد و آگاهی و آمادگی دولت و مردم در برابر زلزله به نحو چشمگیری بالا باشد.

************

درس دوم

ایمنی در برابر زلزله

مثلث ایمنی یک نماد بین المللی است

سؤالات ص:43

1 ــ با توجه به مثلث ایمنی ، در مورد ایمنی در برابر زلزله ، چه نکاتی را متوجه می شویم

*     ایمنی = همکــاری + آمادگی + آگــاهی      موضوع مهم در مثلث ،ایمنی افرادی است که در داخل کادر وسط (نماد خانواده ) قرار دارند.

2 ــ به نظر شما مهم ترین کارهایی که قبل از وقوع زلزله باید انجام شود ، تا تلفات به حداقل برسد کدام است؟

*  الف) مقاوم سازی ساختمان ها و رعایت اصول مهندسی.           ب) محکم و ایمن کردن وسایل داخل ساختمان ها.  پ ) آموزش مردم و افزایش آگاهی وآمادگی آن ها در برابر زلزله.

سؤالات ص:44

1 ــ چه گروه هایی می توانند در شرایط بحرانی به مردم کمک کنند؟

الف) تدارکات و پشتیبانی.      ب) تجسس.      پ) نجات و امداد.       ت)آتش نشان.      ث) انتظامات و امنیت.

الف) ــ گروه تدارکات و پشتیبانی:     1ـ تهیه فهرست از نزدیک ترین مراکز امدادی و درمانی همراه با تلفن و آدرس.     2ـ تهیه مواد غذایی،آب و...      3ـ کنترل اسامی و تعداد دانش آموزان.         4ـ ایمن سازی محیط مدرسه.   5ـ توزیع وسایل بین سایر گروه ها.        6ـ تهیه نقشه مدرسه( ساده باشد و در آن مکان های مختلف،راه های خروجی و محل وسایل ضروری مشخص باشد)    7ـ تشکیل کلاس های آموزشی برای اعضای سایر گروه ها.

ب) ــ گروه تجسس:   1ـ جستجو برای یافتن مجروحان وافراد.         2ـ جلوگیری از ورود افراد به داخل ساخــتمان .    3ـ انتقال مجروحان به جای امن.            4ـ بررسی ساختمان از نظر نشت گاز،قطع برق و شکستن لوله های آب.

5ـ تعیین جاهای امن و غیر امن و علامت گذاری آن ها.

پ) ــ گروه نجات و امداد:   1ـ امداد رسانی به مجروحان.     2ـ انتقال مجروحانی که جراحت های عمیق دارند به مراکز درمانی.   3ـ صحبت کردن و روحیه دادن به بیماران.          4ـ اسکان دادن مردم و تعیین سرپناه برای آن ها.

ت) ــ گروه آتش نشان:   1ـ خاموش کردن آتش.       2ـ بررسی ساختمان از نظر احتمال آتش سوزی.     3ـ بررسی ساختمان از نظر احتمال خطرهای بعدی ( نشت گاز،برق گرفتگی و...)

ث) ــ گروه انتظامات و امنیت:  1ـ ایجاد کمربند امنیتی در اطراف منطقه اسیب دیده.       2ـ کنترل ورود و خروج افراد در منطقه.      3ـ شناسایی افراد سابقه دار و جلوگیری از سرقت اموال مردم.          4ـ حفاظت از اماکن و ساختمان های دولتی و بانک ها به منظور حفظ اسناد،مدارک و اموال موجود در آن ها.            5ـ برقراری نظم و همکاری در کمک رسانی به مردم منطقه.

سؤالات ص:47

به نظر شما هنگام وقوع زلزله در مدرسه چه خطرهایی شما را تهدید می کند؟

*  سقوط اشیاء سنگین مانند:قفسه ی کتابخانه،کمد و...      ــ پرتاب شدن چراغ های آویزان،تابلوها ووسایل آزمایشگاه.

ــ خرد شدن شیشه ها.             ــ مسدود شدن راه پله ها و...

نحوه ی ایمن سازی هر یک از مکان های زیر را بنویسید.

* آزمایشگاه:  1ـ قفسه ها وکمدها به وسیله ی بست های L مانند به دیوار محکم شوند.   2ـ جلوی قفسه های باز به وسیله حفاظ بسته شود.    3ـ شیشه ها به وسیله ی سلفون های چسبی یا چسب های نواری به صورت × مهار شوند.4ـ محل نشستن دانش آموزان از پنجره ها فاصله داشته باشد.              5ـ مواد سمی،شیمیایی یا قابل احتراق داخل قفسه های قفل دار گذاشته شوند.        6ـ ظروف شیشه ای در قفسه های پایین جا داده شوند.

* کتابخانه:    موارد 1 تا 4 بالا.

* راهرو و پلّه ها:  موارد 1 تا 4 بالا و ..  5 ــ راهرو باید از اجسام اضافی خالی شود .  6ـ گلدان ها یا آویزها در جای خود محکم شوند.

* ایمن سازی خانه (شامل: اتاق نشیمن،آشپزخانه، اتاق خواب و...):  1ـ کلیه قفسه های بلند،کتابخانه،بوفه ها،تابلوها و چراغ های آویز با بست مناسب محکم شود.       2ـ محل نشستن دور از پنجره ها،شیشه ها و اجسام سقوط کردنی باشد. 3ـ آب گرم کن به وسیله ی تسمه ی مخصوص به دیوار محکم شود.     3ـ کابینت ها با بست های مخصوص به دیوار محکم شـــوند.        4ـ اشیاء سقوط کننده و سنگین مانند: چرخ گــوشت و آب میوه گیری به طبقات پایین منتقل شود.     5ـ کمدهای  اتاق خواب با بست های مناسب به دیوار محکم شوند.  6ـ محل خواب از جلوی پنجره،کنا کمد و زیر چراغ فاصله داشته باشد.

سؤالات ص:49

هنگام وقوع زلزله احتمال بروز چه مشکلاتی وجود دارد؟

* 1ـ قطع خدمات شهری: آب، بــرق،تلفن و...    2ـ ایجاد آتش سوزی      3ـ تخریب ساختمان ها،راه ها،جاده ها و...  4ـ تأخیر در رسیدن نیروهای امداد.     5ـ کمبود مواد غذایی،لباس و...

آیا می توانید وسایل ضروری دیگری را به تصویر اضافه کنید؟

کپسول آتش نشانی.

وسایل تصویر را دسته بندی کنید.

* 1ـ وسایل کمک های اولیه: داروهای مسکن،چسب زخم،باندکشی، مواد ضدعفونی کننده و باند زخم بندی.

2ـ وسایل مهار آتش و تجسس: کپسول اطفای حریق،چراغ قوه،بیل و کلنگ، شمع،کبریت،رادیو،اسامی افراد حاضر در محل،مدرسه و منزل .

3ـ مواد غذایی و آشامیدنی: پوشاک،آب در ظروف نشکن،کفش ، غذای کنسرو شده، مواد قندی مانند آب نبات و بیسکویت.

خود آزمایی ص:49

1 ــ اسامی گروههای  پنج گانه شورای ایمنی را نام ببرید.

* گروه تدارکات و پشتیبانی.   ــ نجات و امداد.    ــ تجسس.    ــ آتش نشان.       ــ انتظامات و امنیت.

2 ــ نحوه ی ایمن سازی آزمایشگاه را توضیح دهید.

* جلوی قفسه های باز به وسیله ی حفاظ(تسمه یا چوب) بسته شود. ظروف شیشه ای در قفسه های پایین جا داده شوند. همه ی قفسه ها با بست های L مانند محکم شوند. مواد سمی و شیمیایی به داخل قفسه های قفل دار منتقل شوند.

3 ــ کلاس و کتابخانه را ایمن کنید.

* قفسه ها و کمدها با بست Lمحکم شوند. جلوی قفسه ها با تسمه یا چوب مسدود شود. قاب ها،تابلوها و... کلاس و کتابخانه با بست مناسب محکم شود. شیشه ها با سلفون یا نوار چسب مهار شوند. چراغ های آویز محکم شوند.

4 ــ چند نمونه از وسایل ضروری گروه آتش نشانی و تجسس را نام ببرید.

کپسول اطفای حریق، چراغ قوه  ، بیل و کلنگ، شمع ، کبریت ، رادیو و طناب

سؤالات ص:50 و 51

با توجه به تصاویر ،در زمان وقوع زلزله احتمال بروز چه خطرهایی وجود دارد؟

* شکستن شیشه ها ، ریزش ساختمان های نامقاوم ، ریزش مصالح نمای ساختمان ، افتادن کمدها و قفسه ها، قطع سیم های برق و افتادن آن ها در خیابان ، شکسته شدن لوله های گاز.

آیا می دانید به چه جاهایی "مکان امن"(مناسب) گفته می شود؟

*به جایی گفته می شود که در زمان وقوع زلزله ،پناه گیری در آن جا موجب کاهش خطر زلزله می شود. مانند: کنج دیوارهای داخلی، زیر میز،دور ازشیشه ها، پنجره ها، فایل ها،کمدها ،گلدان ها، کولرها و...

آیا می دانید به چه جاهایی "مکان غیر امن"( نامناسب) گفته می شود؟

·   به جاهایی گفته می شود که در زمان وقوع زلزله احتمال بروز خطر در آن جا از مکان های دیگر بیشتر است. مانند: کنار دیوارهای خارجی ، زیر اجسام سقوط کننده ، کنار شیشه ها و پنجره ها، زیر پنکه های سقفی و...  .

جدول مکان های امن و غیر امن (تصاویر ص 53 و 54 کتاب)

پناه گیری در مکان های گوناگون ص 52 و 54 کتاب

خود آزمایی ص : 55

3 ــ فرض کنید زلزله ای رخ داده است و شما در کلاس درس هستید .چه محلی را برای پناه گیری انتخاب می کنید؟

  *1 ـ طبق جدول بالا عمل می کنیم . 2 ــ اگر به گوشه ی دیوار داخلی نزدیک بودیم ، به گوشه ی دیوار تکیه می دهیم و با دست دیوارهای دو طرفمان را محکم می گیریم.

4 ــ پناه گیری در راهرو را انجام دهید.

به کنار دیوارهای داخلی می رویم ، کنار دیوار می نشینیم ، سرخود را به طرف پایین خم می کنیم وبا کف دست ها ،کیف یا کتاب از سر و گردن خود محافظت می کنیم.

درس چهارم

خود آزمایی ص : 56

 آیا می دانید بعد از وقوع زلزله چه کارهایی باید انجام دهید؟

  * از ساختمان خارج شویم،  تلفن را اشغال نکنیم، لوله های گاز و آب را بررسی کنیم،برق را قطع کنیم.

اگر هنگام وقوع زلزله در یکی از مکان های تصاویر ص56 حضور داشته باشید ،چه می کنید؟

1 ــ پس از وقوع زلزله ،با احتیاط و بدون هجوم ، با رعایت اصول ایمنی از ساختمان خارج شوید.

2 ــ به فضای باز به دور از ساختمان ها ، تیرهای برق، پل ها،سردر مغازه ها و... بروید و همان جا بمانید.

3 ــ از محل های خطرناک و ساختمان هایی که تخریب شده اند فاصله بگیرید.

4 ــ از تلفن به جز موارد خیلی ضروری استفاده نکنید

5 ــ سیم های برق را که بر روی زمین یا دیوار افتاده اند لمس نکنید.

6 ــ لوله های آب را بررسی کرده و فلکه ی آب را قطع کنید.

7 ــ شیر اصلی آب را ببندید.

8 ــ فیوز اصلی برق را قطع کنید.

9 ــ خیابان را برای رفت و آمد نیروهای امداد باز نگه دارید.

10 ــ از کلید برق استفاده نکنید.

خود آزمایی ص : 58

مانور آموزشی زلزله چیست؟

  * تمرین آموخته های نظری و مهارتی در موقعیت های فرضی جهت کسب تجربه کافی برای مقابله با پدیده ی طبیعی زلزله را گویند.

  * مانور آموزشی زلزله:  شامل 3 مرحله ی : پناه گیری ــ تخلیه ی محل و عملیات شورای ایمنی است و بهتر است در حداقل زمان و در مدتی کمتر از 15 دقیقه انجام شود.

فرض کنید لحظاتی از وقوع زلزله گذشته است و شما در کلاس درس مانده اید، چه می کنید؟

  * الف) پس از اتمام زلزله با احتیاط و بدون هجوم ، با رعایت اصول ایمنی از ساختمان خارج می شویم.      ب) به فضای باز و به دور از ساختمان ها و... می رویم.     پ) از محل های خطرناک فاصله می گیریم.      ت)  از تلفن به میزان نیاز استفاده می کنیم.       ث) با گروه های شورای ایمنی همکاری می کنیم.   

پرسش ص 59 و 60 کتاب

 1 ــ کارهایی را که برای پیشگیری از وقوع سیل یا کاهش زیان های احتمالی آن می توان انجام داد بنویسید.

  * الف) حفظ پوشش گیاهی منطقه.         ب) جلوگیری از ساخت و ساز واحدهای مسکونی در مسیر سیلاب ها.

پ) استفاده از مصالح ساختمانی ضد نفوذ آب.     ت) پیش بینی راه آب های مناسب برای جمع آوری آب های سطحی.

2 ــ قبل ، هنگام و بعد از وقوع سیل چه باید کرد؟

قبل از وقوع سیــل :    ــ توجه به اطلاعیه های رسانه ها. ــ ذخیره سازی آب آشامیدنی سالم و مواد کنسرو شده.    ــ همراه داشتن پوشاک مناسب.   ــ جمع آوری اسناد و اوراق بهادار در مکانی امن.   ــ  شناسایی نقاط امن در اطراف منزل.       

هنگام وقوع سیل:    ــ حفظ خونسردی.    ــ عبور از جاده های هموار و امن به طرف نقاط مرتفع.     ــ قطع جریان آب،برق و گاز منزل.    ــ به همراه بردن پوشاک مناسب، اوراق و اسناد مهم و کیف کمک های اولیه.      ــ عبور نکردن از مناطقی که آب در آن جا از سطح زانوها بالاتر است.

بعـــد از وقوع سیل:       ــ توجه به اطلاعیه های رسانه ها.     ــ عدم مصرف آب آلوده.   ــ دور شدن از منطقه ی سیل زده.    ــ خود داری از دست زدن به سیم های برق آویزان و دور شدن از شبکه ها و منابع آب و فاضلاب.    ــ خاموش کردن شعله های کوچک آتش در منازل.       ــ اطلاع رسانی به آتش نشانی در مورد آتش های بزرگ.      ــ توجه به خطرات ناشی از گزیدگی توسط مار و...     ــ انجام کمک های اولیه و امداد به مصدومین و آسیب دیدگان.

پاسخ خود آزمایی ص 60 کتاب

علت بروز حادثه ی رعد و برق :

  * رعد و برق تخلیه بار الکتریکی است. برای برقراری توازن در بارهای مثبت و منفی درون ابر یا میان دو بار یا میان دو ابر و زمین ، رعد و برق ایجاد می شود. بارهای منفی درون ابر جذب بار مثبت روی سطح زمین می شود و به همین علت هر جسم که از سطح زمین بالاتر باشد ، به ابرها نزدیک تر بوده و مکان مناسبی برای تخلیه ی این بار است.

هنگام رعد و برق ،زمین و هر چه روی آن است دارای بار مثبت می شود و بلندترین جسم روی سطح زمین هر چه باشد می تواند بار منفی حاصل از ابر را به خود جذب کند و محلی برای اصابت رعد و برق شود.

علت بروز طوفــان :                     

  * اختلاف درجه ی حرارت بین دو منطقه باعث جابجایی هوا و وزش باد می شود. وزش باد در اوایل بهار و پاییز به علت تغییرات درجه ی حرارت ،شدیدتر می شود. اگر سرعت باد از 120 کیلومتر در ساعت تجاوز کند ،به طوفان تبدیل می شود.

اقدامات قبل ، هنگام و بعد از طوفان را فهرست کنید.

اقدامات قبل از وقوع طوفان :    1ــ در مناطق کویری و بادگیر ساختمان ها را گنبدی بسازید.         2ــ با کاشت درختان خاص از حرکت شن های روان جلوگیری کنید.         3ــ همواره برای مدت 3روز آب و غذای کنسرو شده داشته باشید.(در صورت نبودن کنسرو، آب و مواد غذایی را هر 2هفته یکبار تعویض کنید)    4ــ کیف کمک های اولیه همواره آماده باشد.  5ــ مکان های مناسب برای پناه گرفتن را همواره در نظر بگیرید  6 ــ درختان خشک و پوسیده را قطع کنید.   7ــ مواد آتش زا در منزل ذخیره نکنید.    8ــ شیشه ها را با چسب به صورت × بچسبانید.     9ــ برای بعد از طوفان با دوستان برای اطمینان از سلامتی قرار بگذارید.

اقدامات هنگام وقوع طوفان :   1ــ خونسرد باشید.  2ــ فوراً جریان آب،برق و گاز را قطع کنید.     3ــ پنجره ها را با چسب یا تخته های محکم تقویت کنید.     4ــ درها را با بست های قوی محکم کنید.      5ــ از مقابل دروپنجره دور شوید.   6ــ اگر بیرون از خانه هستید، در گودال یا هر جادی پایینی پناه بگیرید.     7ــ اگر در اتومبیل هستید فوراً در سمت راست توقف کنید و پنجره ها را برای حفظ تعادل فشار کمی پایین بیاورید.  * در صورت امکان از اتومبیل خارج شوید.              

اقدامات پس از وقوع طوفان :   1ــ به اطلاعیه های رادیو گوش کنید.      2ــ کمک های اولیه را برای مصدومین انجام دهید.     3ــ از منطقه خسارت دیده دور شوید.       4ــ از سیم های برق آویزان شده فاصله بگیرید.        

اقدامات ایمنی قبل از وقوع رعد و برق:    1ــ زنجیری از وسیله نقلیه آویزان کنید به نحوی که با زمین تماس داشته باشد.  2ــ در بالای ساختمان های بلند یک میله ی فلزی که متصل به زمین باشد نصب کنید.   

 اقدامات ایمنی هنگام  وقوع رعد و برق در داخل منزل:   1ــ حتی المقدور از خانه خارج نشوید.       2ــ از در و پنجره،بخاری،شوفاژ یا دیگر هادی های الکتریکی دور شوید.    3ــ دو شاخه ی وسایل برقی را از پریز جدا کنید.

      اقدامات ایمنی هنگام وقوع رعد و برق در خارج ازمنزل و فضای باز:   1ــ  زانو بزنید و پاهای خود را نزدیک یکــــدیگر قرار داده، سرخود را خم کنید.      2ــ از پله ها و نقاط مرتفع دور شوید.    3ــ ازوسایل نقلیه دور شوید.     4ــ ازحصارهای فلزی و خطوط برق و تلفن دور شوید.       4ــ از نزدیک شدن یا زیر درختان قرار گرفتن خودداری کنید.   5ــ زیر ستون های بتونی،سیم های برق و مخازن و اماکن شیشه ای قرار نگیرید.   6ــ اگر در اتومبیل هستید در نقطه ای امن توقف و اتومبیل را خاموش کنید و آنتن آن را نیز پایین بکشید.    7ــ حیوانات اهلی را به پناهگاه ببرید.    8ــ اگر در حال شنا هستید فوراً از آب خارج و به فضای بسته بروید.

پرسش های ص 62 و 63 کـــــــتاب

 1ــ فهرستی از آسیب های جسمی ناشی از حوادث را ارائه کنید.

 * شوکه شدن ــ ایست قلبی ،عروقی ــ زخم و خون ریزی ــ شکستگی و در رفتگی ــ خفگی و غرق شدگی ــ سوختگی ــ گزش توسط حیوانات  ــ سرما زدگی و گرما زدگی ــ برق گرفتگی و...

2ــ وقتی با فرد یا افرادی که در اثر حادثه دچار آسیب می شوند ،رو به رو می شوید، در صورتی که تنها یا همراه عده ای دیگر باشید، چگونه عمل می کنید؟

 3 ــ سازمان یا سازمان هایی که در زمان بروز حادثه وظیفه ی امداد رسانی دارند،کدامند؟

  * الف) جمعیت هلال احمر ب) آتش نشانی    

4ــ در برخورد دو وسیله نقلیه دو نفر دچار حادثه شده اند. یکی از حادثه دیئه ها هوشیار و دیگری بی هوش است. اقدام اولیه امداد گر در هر یک از دو وضعیت چیست؟

  * هوشیار : کسب اطلاع از وضع جسمی مصدوم.   ــ انتقال به فضای مناسب.  ــ بررسی علائم حیاتی.    ــ انجام اقدامات درمانی.

  * بی هوش :  ــ انتقال به فضای مناسب با احتیاط.     ــ ثبت گزارش از حالات جسمی.   ــ اطلاع به مرکز امــدادی.    ــ بررسی وضعیت علائم حیاتی.    ــ انجام عملیات امدادی برای تأخیر انداختن مرگ مصدوم.

5 ــ الف) علائمی که امدادگر بر اساس آن ها اقدام های اولیه خود را برای کمک به فرد حادثه دیده ای که بی هوش است آغاز می کند کدام است؟

  * علائم حیاتی ( درجه حرارت، نبض، تنفس و...)

     ب) او برای برطرف کردن این علائم چه می کند؟

  * درصورت اختلال هر یک از علائم حیاتی ، اقدامات خاصی را انجام می دهد.مثلاً اگر نیاز به تنفس مصنوعی یا ماساژ قلبی دارد شرایط را آماده می کند.

علائم حیاتی چیست؟   علائمی که امدادگر را در زنده بودن یا نبودن فرد راهنمایی می کند.

فعالیت های تکمیلی ص:63

1 ــ سنجش درجه حرارت بدن:   * تعادل بین گرمای مصنوعی و گرمای تولید شده در بدن را درجه حرارت طبیعی بدن می گویند. درجه ی طبیعی بدن ،C37 است که از راه دهان و زیر بغل اندازه گیری می شود.

2 ــ گرفتن نبض:    * با هر ضربان خون ، حرکت موجی خون باعث ایجاد نبض در سرخرگ ها می شود. این حرکت در جاهایی که سرخرگ ها از روی استخوان می گذرند بهتر لمس می شود.محل های لمس نبض: کشاله ی ران ، گردن، گیجگاه، مچ دست یا بازو اسن. نبض به کمک دو انگشت میانی و سبابه لمس می شود.  تعداد نبض در بالغ ها 80 ــ 60 بار در دقیقه است.

3 ــ کنترل تنفس :   دو عمل دم و بازدم تنفس  نامیده می شوند. تعداد تنفس دربالغ ها 20 ــ12 بار در دقیقه است. کنترل تنفس از راه: مشاهده ، لمس و شنیدن انجام می شود.

4 ــ اندازه گیری فشار خون:  نیرویی را که بر جداره ی سرخرگ ها وارد می شود فشار خون می گویند. حداکثر فشار خون به درون جداره ی سرخرگ ها را حداکثر یا بالای فشار خون و حداقل فشار خون به درون سرخرگ ها را حداقل یا پایین فشار خون می نامند.

خود آزمــایی ص:63

1 ــ می دانید که اقدام های ناآگاهانه و ناشی از دل سوزی بی مورد ممکن است بجای کمک به آسیب دیده ، صدمات اورا تشدید کند. چنین اقدام هایی کدامند؟

  * الف) دادن مواد آشامیدنی به مصدوم.   ب) شیون و گریه و زاری.   پ) حرکت دادن مصدوم بدون احتیاط.    

 ت) عدم جمع آوری اطلاعات کلیدی از مصدوم( سوابق بیماری و...)

آشنایی با حـــوادث و مهـــــــارت های امــــدادی

شکستگی و در رفتگی ص :64

1 ــ علائم و نشانه های آسیب چیست؟

  * درد شدید موضعی، تورم،تغییر شکل و ناتوانی عضو.  ــ تغییر شکل مفصل و اطراف آن.   ـــ خارج شدن استخوان در شکستگی باز.   ــ حساسیت عضو در برابر لمس.   ـــ جداشدن دو سر مفصل استخوان از هم در دررفتگی ها.

2 ــ اقدامات اولیه و ویژه امدادی برای این آسیب کدامند؟

  * دعوت به آرامش   ــ اطمینان دادن به مصدوم در انجام کارهای لازم.   ــ کنترل علائم حیاتی و قطع خونریزی.    

  ــ ثابت نگه داشتن عضو با آتل.  ــ خودداری از جاانداختن شکستگی.  ــ کمپرس آب سرد.  ـــ انتقال به مرکز درمانی.

3 ــ راههای پیشگیری از این آسیب کدامند؟

  * مراقبت کافی در هنگام حرکت بر روی سطوح صاف و لیز و بالا رفتن و پایین آمدن از بلندی.

ســــــــــــرما زدگـــــــی ص:65

1 ــ علائم و نشانه های آسیب چیست؟

  * احساس سرما،لرز،کبودی دورلب و انگشتان  ــ تکلم آهسته و سخت ــ گیجی و خواب آلودگی ــ خستگی شدید سفتی عضلات.

2 ــ اقدامات اولیه و ویژه امدادی برای این آسیب کدامند؟

  * بدن را به تدریج وارد آب گرم کنید(بهتراست دست وپاها بیرون از آب باشد) ـ اجازه خواب به مصدوم ندهید.

3 ــ راههای پیشگیری از این آسیب کدامند؟

  * جلوگیری از مرطوب شدن لباس ــ پوشش مناسب و گرم در مکان های خیلی سرد.

گــــــــرما زدگـــــــی ص:66

1 ــ علائم و نشانه های آسیب چیست؟

  * الف) گرمازدگی(حمله ی گرمایی) : خشکی دهان وداغی و قرمزی پوست ــ سردرد و سرگیجه ــ انقباض مردمک های چشم ــ تهوع و استفراغ ــ اغماء ــ نبض سریع .

 * ب) گرمازدگی ( گرفتگی عضلانی ناشی از گرما): ضعف ناگهانی و گرفتگی عضلانی ــ غش و ضعف ــ تهوع و استفراغ ــ درد و گرفتگی شدید عضلات شکم و اندام ها.

 * پ ) خستگی گرمایی : پوست مرطوب و خمیری ــ رنگ پریدگی پوست ــ اختلال درجه ی طبیعی دمای بدن ــ ضعف ،بیحالی و غش ــ سردرد،بی اشنهایی و تهوع ــ مردمک های گشاد.

2 ــ اقدامات اولیه و ویژه امدادی برای این آسیب چیست؟

   * حمله ی گرمایی بسیار خطرناکتر از دو نوع دیگر است و باید فوراً درمان شود ــ خارج کردن مصدوم از محیط گرم ــ تعویض لباس ها ویا پیچاندن ملحفه ی نازک به دور او ــ خنک کردن بدن به کمک آب خنک و قرار دادن آن در معرض باد ــ دراز کش کردن و قرار دادن پاها کمی بالاتر ــ ماساژ ندادن اندام ها ــ استراحت 24 ساعت ــ خوراندن مایع ORS به مصدوم.

3 ــ راههای پیشگیری از این آسیب کدامند؟

 * خودداری از فعالیت های شدید در مکان های:گرم،بسته و مرطوب ــ در صورت مشاهده یک فرد گرمازده از فعالیت دیگر افراد جلوگیری شود.

بــــــــــرق گـــــــــــرفتگی ص:67

1 ــ علائم و نشانه های آسیب چیست؟

  *سوختگی موضعی پوست در نقطه ی ورود و خروج برق ــ انقباض شدید عضلانی ویا پرتاب عضو یافرد ــ درد شدید عضلات  در رفتگی مفاصل ــ شکستگی استخوان ها ــ بی هوشی کوتاه یا بلند مدت ــ ایست قلبی یا تنفسی ــ مرگ .

2 ــ اقدامات اولیه و ویژه امدادی برای این آسیب چیست؟

 * قطع برق از ایمن ترین و نزدیک ترین نقطه ــ قطع اتصال سیم از بدن به کمک چوب خشک و بلند ــ در صورت آتش گرفتن ، خاموش کردن آتش ــ در صورت قطع تنفس ، دادن تنفس مصنوعی یا انجام ماساژ قلبی ــ پانسمان زخم ها با پارچه ی تمیز ــ آتل بندی و بانداژ شکستگی و در رفتگی ها ــ مراقبت در جابجایی مصدوم ــ اعزام به مرکز درمانی ( گاهی خطر بالای آسیب کلیوی و قلبی با تأخیر بروز می کند )

3 ــ راههای پیشگیری از این آسیب کدامند؟

 * عدم استفاده از وسایل برقی در محیط های مرطوب ــ عدم نصب پریز در پایین دیوار ــ استفاده از درپوش های مناسب ــ نصب کلیدهای برق دور از محل های مرطوب ــ خودداری از کار با وسایل برقی با دست خیس ــ عدم تعمیر وسایل برقی توسط افراد غیر متخصص ــ خودداری از کار با وسایل معیوب برقی .

مار گــــــــــزیدگی ص:68

1 ــ علائم و نشانه های آسیب چیست؟

  * دیده شدن جای دو دندان روی پوست ــ تورم،قرمزی و درد موضعی ــ ترس شدید،اضطراب و هیجان و علائم شوک (رنگ پریدگی،پوست سرد و مرطوب،نبض ضعیف و سریع،تنفس تند و سطحی،تهوع و استفراغ،درد شکم)ــ خونریزی داخلی یا خارجی خود به خودی ــ وجود تاول در محل گزش.

2 ــ اقدامات اولیه و ویژه امدادی برای این آسیب چیست؟

 * الف) مار غیر سمی: شست وشوی موضع با آب و صابون و پانسمان با پارچه ی تمیز.

ب) مار سمی : دادن آرامش به مصدوم ــ ثابت نگه داشتن عضو با آتل ــ ماساژ ندادن موضع ــ شست و شو با آب و صابون ــ قرار دادن عضو پایین تر از سطح قلب ــ بانداژ محدود کننده در بالای محل گزش ــ عدم کمپرس سرد ــ عدم تجویز مسکن ــ مراقبت از نظر بروز شوک ــ اعزام به مراکز درمانی .

3 ــ راههای پیشگیری از این آسیب کدامند؟

 * استفاده از شلوار،چکمه،دستکش و لباس آستین بلند در مناطق مشکوک .

عــــــــــقرب گـــــــزید گی ص:68

1 ــ علائم و نشانه های آسیب چیست؟

 *درد بسیار شدید موضعی واحساس سوزش و گزگزــ بی قراری ــ اختلال در گفتار و دو بینی ــ کهیر،خارش،تنگی نفس و ممکن اسن علائم شوک نیز بروز کند.

2 ــ اقدامات اولیه و ویژه امدادی برای این آسیب چیست؟

 * کنترل وضعیت قلب و تنفس ــ آرامش دادن به مصدوم ــ شست و شوی موضعی با آب و صابون ــ قرار دادن عضو پایین تر از سطح قلب ــ عدم ماساژ و تحرک عضو ــ خارج کردن حلقه یا انگشتر و ... از محل گزش ــ عدم استفاده از باند محدود کننده ــ اعزام به مراکز درمانی.

 اقدام ویژه : * بهتر است تمامی موارد عقرب گزیدگی به مراکز درمانی ارجاع شود. ــ  

3 ــ راههای پیشگیری از این آسیب کدامند؟

 * خودداری از انباشتن چوب و علوفه در اطراف محیط مسکونی  ــ مسدود کردن راه خطر و سوراخ های اطراف ساختمان ــ عدم جستجوی زیر سنگ ها و...با دست ـــ اطمینان از عدم وجود خطر پیش از پوشیدن لباس  ــ خودداری از راه رفتن با پای برهنه در محیط باز  ــ پاشیدن نفت و سموم در اطراف دیوارهای مشکوک.

زنبــــــــــــــــور گـــــــزیـــــــــدگی ص:69

1 ــ علائم و نشانه های آسیب چیست؟

 * درد و قرمزی و تورم در ناحیه ی گزیده شده   ــ کهیر یا خارش موضعی یا پراکنده ــ احتمال خس خس سینه وتنگی نفس ــ احتمال شوک وبی هوشی.

2 ــ اقدامات اولیه و ویژه امدادی برای این آسیب چیست؟

 * اولیه : بررسی وضعیت و عملکرد تنفس و قلب ــ خارج کردن نیش با ناخن یا پنس و...ــ شست و شو با آب و صابون خارج کردن انگشتر یا... از انتهای محل گزش ــ مراقبت از نظر بروز علائم شوک ــ اعزام به مراکز درمانی.

* ویژه : هنگام خارج کردن نیش زنبور، مراقب باشید کیسه ی زهر پاره نشود.

3 ــ راههای پیشگیری از این آسیب کدامند؟

  * افرادی که با زنبور سر و کار دارند باید از ماسک،جوراب و دستکش مخصوص استفاده کنند.

سؤالات ص : 71 تا 73

 1 ــ در تصویر بالا چه اتفاقی افتاده است؟

  * ساختمانی که قبلاً محل زندگی و آرامش ساکنانش بوده دچار آتش سوزی شده است.

 2 ــ چه عواملی باعث بروز این حادثه شده است؟

  * بی دقتی در مورد نکات ایمنی ــ نداشتن آگاهی در پیش گیری از آتش سوزی ــ بی دقتی در ساخت ساختمان .

 3 ــافرادی را که در حادثه حضور دارند را از نظر چگونگی ارتباط با حادثه دسته بندی کنید.

 * الف) افراد محبوس در ساختمان   ب) افراد نجات یافته  ــ نیروهای امدادی به جز آتش نشان  ــ نیروهای آتش نشان ــ مردم

4 ــ خود را به جای یکی از افراد گروه های نامبرده قرار دهید و کارهایی را باید انجام دهند بیان کنید.

  * الف) افراد محبوس در ساختمان : خونسردی خود را حفظ کنند ــ به آموزش های فرا گرفته ی قبلی خود عمل کنند ــ به دستورات افراد متخصص توجه و عمل نمایند.

 ب) افراد نجات یافته : باید به آتش نشان ها چگونگی ایجاد آتش را بیان کنند ــ در مورد افراد محبوس اطلاعاتی ارائه دهند.

 پ) نیروهای انتظامی : باید مردم را از صحنه دور کنند ــ دستورات فرمانده آتش نشانی را در حیطه ی وظایف خود انجام دهند.

ت) نیروهای آتش نشان : به سرعت به نجات مصدومان و خاموش کردن آتش اقدام و از بروز خسارات احتمالی جلوگیری کنند.

5 ــ رعایت نکردن نکات ایمنی در بروز این حوادث چه نقشی دارد؟

    * نقش اصلی را دارد ، همه ی حوادث معمولاً ناشی از بی احتیاطی است این بی احتیاطی می تواند از آتش بازی بچه ها تا بی توجهی به ساختار ایمنی ساختمان باشد.

فعالیت 1 ص 73 کتاب :

صحنه ی یک حادثه را تجسم کنید و مشکلاتی را که ممکن است مردم برای مقابله با آن داشته باشند برشمرید.              * 1 ــ عدم امکانات امدادی 2 ــ آگاهی نداشتن از نحوه ی امداد   3ــ ایجاد محدودیت های رفاهی  4 ــ تخریب فضاهای فیزیکی

خود آزمــــــــــــایی ص 73 :

 فرض کنید در اثر بی توجهی به نکات ایمنی ،در خانه ای آتش سوزی رخ داده آثار زیانبار چنین حادثه ای را بیان کنید.

  * 1 ــ از دست رفتن سلامت روحی و جسمی افراد خانواده.  2 ــ از دست رفتن مال و دارایی خانواده.  3 ــ به وجود آمدن وقفه در روند عادی زندگی.  4 ــ محرومیت دائم یا موقت خانواده از اجرای برنامه های آینده.

ســـــؤالات ص:74

1 ــ طرف دوم این تساوی را رسم کنید، حالا بگویید مثلث اول و دوم چه تفاوتی باهم دارند؟

 * ترسیم یک مثلث کامل با نام گذاری سه ضلع : 1 ــ ماده ی سوختنی  2 ــ اکسیژن  3 ــ حرارت

2 ــ برای تصویر به دست آمده ی طرف دوم ،چه نامی پیشنهاد می کنید؟

  * مثلث آتش ( حریق)

3 ــ برای خنثی کردن طرف دوم این تساوی ،چه پیشنهادهایی دارید؟

  * قطع هر یک از عوامل (اضلاع مثلث آتش ) تشکیل دهنده ی مثلث آتش باعث خاموش شدن آتش می شود.

 جدول مقابله با آتش سوزی ها ص 75

ســؤالات ص75

1 ــ عملی که بر روی عامل آتش سوزی انجام می شود ،چه هدفی را برای خاموش کردن آتش دنبال می کند؟

    * حذف یکی از اضلاع مثلث آتش.

2 ــ با توجه به سؤال 1 ،اطفای حریق در هر تصویر را چه می توان نامید؟

تصویر 1 ــ خاموش کردن آتش با آب ( سرد کردن و قطع ضلع حرارت )            تصویر 2 ــ بستن شیر کپسول گاز ( قطع ضلع ماده ی سوختنی )        تصویر 3 ــ خاموش کردن آتش با کف آتش نشانی ( خفه کردن ، قطع ضلع اکسیژن )

فعالیت های تکمیلی ص : 76

چرا در هر جا که ماده ی سوختنی،اکسیژن و حرارت وجود دارد مثلث آتش تشکیل نمی شود؟ (مانند کلاس )

   * برای ایجاد آتش حرارت عامل تعیین کننده است ولی اگر میزان حرارت کافی نباشد ، مانند آن است که عامل مذکور وجود ندارد. بنا بر این در کلاس حرارت به میزان کافی وجود ندارد.

خـــود آزمــــایی ص :76

1 ــ در هر یک از مواد زیر ،نوع آتش سوزی را مشخص کنید.

 فرش ، مقوا ، مبلمان =  مواد خشک                 گازوئیل ، گاز شهری ، الکل = سیال قابل اشتعال  

 تلویزیون ، رایانه  = ادوات برقی                    سدیم = فلز قابل اشتعال

2 ــ کف آتش نشانی بر کدام ضلع مثلث آتش تأثیر می گذارد؟

  * اکسیژن.  حباب های کف آتش نشانی در برابرگرما مقاومند و با نشستن بر روی مایعات قابل اشتعال به علت سبکتر بودن از مایعات مذکور روی آن ها را می پوشانند و مانع رسیدن اکسیژن به آتش می شوند.

پرسش های ص : 78

1ــ  در تصویر 2و1 وضعیت آپارتمان را قبل و بعد از آتش سوزی مقایـــسه کنید. چه عواملی باعث شعـــله ور شدن آتش در طبقه ی اول شده است؟

  * آتش گرفتن اشیای قابل اشتعال در کنار شومینه ــ اتصال برق ــ آتش بازی بچه ها ــ انتشار گاز ــ اتو، بخاری برقی وواژگونی شیشه الکل و آتش گرفتن آن .

2 ــ پس از به وجود آمدن آتش اولیه ، آتش سوزی چگونه گسترش یافته است؟

  * از طریق آتش گرفتن اشیاء،مبلمان و موکت هایی که در مجاورت شعله ی اولیه قرار داشته اند.

3 ــ حادثه چگونه به طبقه ی بالا منتقل شده است؟

حرارت و گازهای قابل اشتعال وگرم از طریق راه پله ها به طبقه ی بالا انتقال می یابد و محیط مساعدی برای اشتعال فراهم می آورد.

4 ــ با توجه به تقسیم مواد از نظر آتش سوزی ، وسایل داخل آپارتمان را تقسیم بندی کنید.

ادوات برقی : (تلویزیون،اتو وبخاری برقی)   موادخشک:( مبلمان وپرده)    سیالات قابل اشتعال:( نفت و الکل)

5 ــ موارد عدم رعایت نکات ایمنی در این آتش سوزی کدامند؟

  * ناایمن بودن پله های فرار ــ وجود بشکه ی نفت ــ ناایمنی چهارپایه ی زیر بشکه.

6 ــ با توجه به تصویر 3 انتقال حرارت در انبار کالا چگونه روی داده و موجب آتش سوزی شده است؟

  * حرارت لامپ روشن از طریق تشعشع به کارتن های همجوار منتقل و موجب آتش سوزی شده است.

خــــــــــــــــود آزمـــــــایی ص : 78

1 ــ فرض کنید در طبقه ی دوم یک ساختمان پنج طبقه ،آتش سوزی رخ داده و آتش در حال گسترش است. پس از چند دقیقه ، طبقه ی پنجم نیز آتش می گیری. دلیل آتش سوزی طبقه ی پنجم چیست؟

  * حرارت حاصل از آتش سوزی در طبقه ی دوم براحتی می تواند از راه پله ها، کانال ها و سایر راه ها به طبقه ی پنجم برسد. براثر تجمع حرارت در طبقه ی بالا ،دما افزایش می یابد. بنا بر این با رسیدن دامنه ی آتش به طبقه ی پنجم ممکن است اثاثیه ی موجود ، با کوچکترین شعله یا رسیدن دما به نقطه ی اشتعال ،آتش بگیرند.

2 ــ راه های انتقال حرارت را نام ببرید.            جواب : * جابه جایی ، هدایت و تشعشعی

3 ــ اگر ظرف حاوی مایعی قابل اشتعال ــ مثل نفت ــ آتش بگیرد ،نباید روی آن ، آب ریخت. چرا؟

  * چون که نفت از آب سبکتر است،پس از ریختن آب،نفت مشتعل روی آب قرار می گیرد و هم چنان می سوزد و در سطح بیشتری گسترش می یابد.

4 ــ برای خارج شدن از محل آتش سوزی با وجود دود فراوان ، چگونه باید عمل کرد؟

  * باید به حالت سینه خیز یا نشسته از محل دود گرفته خارج شد.

پرسش های ص:79

1 ــ وضع به وجود آمده در تصاویر بالا را تشریح کنید.

  * آتش سوزی در طبقه ی اول رخ داده است . دود و حرارت در مدت کوتاهی سایر طبقات بالایی را فرا می گیرد و در آن جا آتش سوزی در حال شروع شدن است و به سرعت آتش به این محل ها سرایت می کند.

2 ــ افراد درگیر در آتش سوزی در داخل آپارتمان از نظر تصمیم گیری چه وضعی دارند؟ توصیه ی شما به آن ها چیست؟

  * همه نگران هستند. ــ باید خونسردی خود را حفظ کنند، وسایل سوختنی را از خود دور کنند،در صورت عدم توانایی در خروج محیطی ایمن برای خود فراهم و آموزش های فراگرفته را به خاطر آورند.  ــ از صداها و وزش باد(جهت یابی) کمک بگیرند.ــ از دیوارها برای حرکت منظم کمک بگیرند و موانع را با پشت دست لمس کنند تا دچار برق گرفتگی نشوند.

3 ــ برای مقابله با آتش سوزی چه کمبودها و اشکالاتی وجود دارد؟

  * آموزش های لازم ، وسایل خاموش کننده ی مناسب ، تهویه ی مناسب.

4 ــ کدام یک از اقدام های زیر را به افرادی که در داخل آپارتمان با آتش سوزی درگیرند ،توصیه می کنید؟ چرا؟

  * تصویر الف): چنانچه کولر روشن شود، هوای پاک به داخل اتاق دمیده شده وباعث بالا رفتن فشار هوای داخلی آپارتمان می شود. این امر باعث می شود دود از طبقات دیگر وارد ساختمان نشود.

  * تصویر ب) : چنانچه در پشت بام باز شود ،دود و حرارت به سرعت از راه پله ها تخلیه می شود و سرعت گسترش آتش سوزی کاهش می یابد.

  * تصویر پ) : جدا کردن پرده ها از کنار پنجره باعث می شود که شعله ها ی زبانه کشیده شده از طبقه ی پایین نتواند باعث گسترش آتش سوزی در آن طبقه شود .( درضمن می توان از پرده ها برای مسدود کردن فاصله ی زیر درها استفاده کرد) این امر از ورود دود به داخل نیز جلوگیری می کند.

جدول مسیر خروج افراد در فروشگاه ص:81

خــــــــود آزمــــــایی ص: 81

1 ــ چرا در هنگام آتش سوزی،استفاده از آسانسور و راه پله های عادی خطرناک است؟

     * زیرا در این مواقــع پله های عادی و تونــل آسانــــسور همانــــند یک دود کش مجرای خروج دود شده و باعث خفگی می شود.

2 ــ در مورد محورهای زیر چه نکات ایمنی را توصیه می کنید؟

الف) راه های خروجی محل در هنگام آتش سوزی:

  * مسدود نبودن راه های خروج ، داشتن ایمنی لازم ، استحکام در برابر آتش و وجود علائم راهنمایی شبرنگ.

ب) وضع تجهیزات مقابله با آتش سوزی ،مثل خاموش کننده های دستی و جعبه های آتش نشانی (شیلنگ آب ):

   * سالم بودن وسایل برای استفاده از آن ها در مواقع لزوم.

پ) آموزش افراد مستقر در محل :

   * آگاهی از میزان آموزش ایمنی افراد و درجه بندی آموزش ها به :

   الف ) : آموزش عمومی برای کلیه افراد.

      ب) : آموزش مقدماتی برای نگهبانان و سرایداران.

      پ) : آموزش نیمه حرفه ای برای افراد مسئول ایمنی.

علی حمزه ای نیا ــ دی ماه 87 رفسنجان 

پــــــا یـــا ن